ΔρΧαρά Γ. ΝΟΜΙΚΟΥ Κλινικός Ψυχολόγος Διδάκτωρ Ψυχοπαθολογίας του Παν/μιου Toulouse
‘’Φοβάμαι να μένω μόνη, γιατί νομίζω πως αν κάτι μου συμβεί δεν θα είμαι ικανή να τα βγάλω πέρα’’. Η Αγοραφοβία, που στο παρελθόν χαρακτηριζόταν ‘’ως ο φόβος των μεγάλων κενών χώρων’’, καθορίζεται σήμερα ως ‘’ο φόβος της παγίδευσης σε χώρους ή καταστάσεις, όπου δεν υπάρχει εύκολη οδός διαφυγής ή άμεσης βοήθειας σε περίπτωση επείγουσας ανάγκης’’.
Η Μαρία, είναι μια γυναίκα που πάσχει από αγοραφοβία. Όταν ήρθε να με δει μου διηγήθηκε πως με δυσκολία βγαίνει έξω από το σπίτι της . Το βάδισμά της είναι αβέβαιο και ασταθές και την κατακλύζει μια μόνιμη σκέψη, ότι κάτι θα της συμβεί, ότι κάτι θα πάθει και θα μείνει αβοήθητη στο δρόμο. Μένει σε ένα προάστιο της Αθήνας είναι παντρεμένη με δύο παιδιά και μέχρι πρότινος πολύ ευτυχισμένη. Κοινωνική και δραστήρια, φρόντιζε τον εαυτό της και την οικογένεια της χωρίς πρόβλημα. Κάποια στιγμή μια έντονη, αιφνιδιαστική αίσθηση κατάρρευσης την κατέκλυσε. Από τότε αποφεύγει τους μεγάλους δρόμους, τις πλατείες και τα μαγαζιά και τους ανοιχτούς χώρους που έχουν πολύ κόσμο. Η Μαρία παρουσίασε αγοραφοβία με πανικό και αυτό την έκανε να μπει σε ένα φαύλο κύκλο καταστροφικών σκέψεων όπως : «κάτι θα πάθω, θα σκάσω, θα λιποθυμήσω, θα χάσω τον έλεγχο, θα γίνω ρεζίλι» και αποφυγών όπως: οι πλατείες, οι μεγάλοι δρόμοι κλπ.
Εδώ και πολλά χρόνια έχει γίνει αποδεκτό, ότι η αγοραφοβία είναι κυρίως μια διαταραχή που συνδέεται με το άγχος. Το άτομο κατακλύζεται από έναν έντονο φόβο να μην βρεθεί σε μέρη ή καταστάσεις, όπου η διαφυγή θα μπορούσε να είναι δύσκολη ή εξευτελιστική, και ότι δεν θα ήταν δυνατόν να του παρασχεθεί βοήθεια αν παρουσιαζόταν κάποια από τα συμπτώματα του. Όσο το άτομο δεν βρίσκεται αντιμέτωπο με την κατάσταση ή τον χώρο που του προκαλεί τρόμο είναι απόλυτα φυσιο-λογικό.
Η θεραπευτική προσέγγιση σε τέτοιες περιπτώσεις είναι πολύ αποτελεσματική και ακολουθεί διάφορα στάδια. Αρχικά, ο θεραπευτής και ο θεραπευόμενος ελέγχουν την εγκυρότητα των θεωριών του θεραπευόμενου, δηλαδή τις σκέψεις που του υπαγορεύουν αυτό το σύστημα συμπεριφοράς. Η θεραπεία, κυρίως η Γνωσιακή στοχεύει στο να μάθει το άτομο να μην φοβάται τους φόβους του και να μην ερμηνεύει τα σωματικά συμπτώματά του με τρόπο καταστροφικό, αλλά αντίθετα να τα θεωρεί σαν φυσιο-λογικούς δείκτες ενεργοποίησης του συστήματος επαγρύπνησης. Οι θεραπευτικοί στόχοι δεν σταματούν εδώ, μεταξύ άλλων στοχεύουν να βοηθήσουν το άτομο να τροποποιήσει την συμπεριφορά του, να μάθει να μην αποφεύγει, αλλά να αντιμετωπίζει τους φόβους του.